YANLIŞ ANLAŞILIRLAR, ÇOĞU ZAMAN ÖNEMSENMEZLER...
AMA GÜVENLİ BİR SÜRÜŞ İÇİN OLMAZSA OLMAZLARDIR

Dünya düz, tüm yollar boş ve her sürüş yüzeyi kusursuz bir şekilde düzgün olsaydı, bu yazıyı okumanıza gerek kalmazdı. Çünkü, kusursuz bir dünyada otomobillerin, süspansiyon sistemleri içermesi için herhangi bir pratik neden olmazdı.

Dünya tabii ki düz değil ve sürücülerin tepelerden, virajlardan, dar dönüşlerden, kalabalık yollardan ve engebeli yerlerden güvenle geçmeleri gerekir. Bunların her biri ve çok daha fazlası, bir aracın süspansiyon sistemini emniyetli sürüş ve güvenilir araç performansı açısından olmazsa olmaz kılar. Maalesef, çoğu araç sahibi bu gerçeğin farkında değildir. Bu durum, tamirhanelerin müşteri ilişkilerine değer katmaları için harika bir fırsat oluşturur.

Süspansiyon sistemi, araç gövdesini tekerleklerin üzerinden destekler. Amacı; çok çeşitli çalışma koşulunda ve ortamında emniyetli, rahat ve güvenli bir yolculuk sağlamaktır: yokuşlar, engebeli yerler, geniş virajlar ve dar dönüşler, düşük ve yüksek hızlar, ağır veya hafif yükler ve hızlanırken ya da sabit bir hızda giderken veya dururken. Süspansiyon, bu değişkenlerin her birini; aracın amortisörlerinin, akslarının ve tekerleklerinin dikey hareketine hem izin vererek hem de bu hareketi ölçerek ayarlar. Sonuç olarak bu hareketler, genel sürüş stabilitesinin korunmasına yardımcı olur.

Diğer bir örnek; bir müşteriden, tümsekli bir yolda saatte 35 km hızla giderken aniden önlerindeki aracın durduğunu kafalarında canlandırmalarını isteyin. Doğal olarak, önlerindeki araca çarpmamak için frene basacaklar. Ancak, araçlarının tekerlekleri yol ile sıkı bir temas içinde değilse veya gövde kütlesi ön tekerleklere geçtiği için aracın ön kısmı çok fazla daldıysa, yepyeni frenler bile olsa aracı zamanında durduramayabilir.

Yukarıdaki senaryoların her birinde, bir kazanın önlenmesi güvenlikle ilgili üç temel özelliğe bağlıdır: direksiyon, durdurma ve stabilite. Bu özellikler, bir aracın "Güvenlik Üçgeni"ni oluşturur ve bu, temel süspansiyon bileşenlerinin, bir aracın sürüş ortamıyla etkileşim biçimini nasıl etkilediğini açıklamada yararlı bir araç görevi görür.

Bu sistemin kalbinde aracın amortisörleri ve strut’ları yer alır.

Birçok belki de çoğu sürücünün amortisörlerin ve strut’ların tek temel fonksiyonu olduğuna inandığını herkes bilir: yoldaki darbeleri sönümleyerek konforu artırmak. Bu fonksiyon önemli olmakla birlikte, sürüş kontrol bileşenleri tarafından gerçekleştirilen çeşitli fonksiyonlardan sadece bir tanesi. Aslında; direksiyon, durdurma ve stabiliteyi etkileyerek aracın emniyetli ve güvenilir bir şekilde çalışmasına birincil derecede katkıda bulunan elemanlardır. Böylelikle, süspansiyon sisteminin diğer bileşenlerinin uzun ömürlü olmasına da katkıları olur ve sürücünün dikkatli, güvenli ve kontrolde hissetmesine yardımcı olur.

Amortisörlerin ve strut’ların gerçek rolü, müşterilerinizle paylaşacağınız önemli bir hikaye olmalarıdır. Müşterileriniz, bu gerçekleri anladığında onlara araçlarının sürüş kontrol değişimlerinin ne zaman yapılması gerektiğini söylemenizi bekleyecekler.

Birçok otomobil müşterisi, satın alma kararlarını aracın genel sürüş, kullanım, yol tutuşu veya diğer özelliklerine göre veriyor. Yol tutuşun büyük ölçüde amortisörlerin ve strut’ların, lastikleri yol yüzeyinde “tutma” becerisinden etkilendiğinin farkında olmayabilirler. Gerçek yaşam koşullarındaki ortalama bir lastik temas “yüzeyinin'' dört küçük kartpostal kadar olduğunu unutmayın. Bu küçük alan, aşınmış bir amortisör veya strut tarafından azaltılırsa, lastiğin, frenlerin ve direksiyon sisteminin performansı belirli durumlarda zarar görebilir.

Bunun iyi bir örneği*; araştırma sonuçlarına göre amortisörleri %50’nin üzerinde aşınmış ve düz olmayan bir yol yüzeyinde saatte 80 km hızla giden bir aracın tam durması için, aynı aracın yeni amortisörlerle donatılmış olanına kıyasla fazladan bir 2.6 m’ye daha ihtiyacı olduğu gözlenmiş. Kilitlenmeyi önleyen fren sistemlerinin bu farkı daha da uç noktalara getirebileceği çok daha şaşırtıcı: %50 oranında aşınmış amortisörleri olan ve saatte 50 km hızla giden ABS fren sistemli bir araç, aynı aracın ABS fren sistemli olmayanına kıyasla fazladan yaklaşık 5.8 m ek fren mesafesine ihtiyaç duyabilir.

Birçok tüketici, araç stabilitesi kavramını bilir veya en azından, stabil olmayan bir sürüş ve etkileriyle ilgili deneyimi olmuştur. Amortisörlerin, araçlarının süspansiyon hareketini kontrol ederek ve lastiklerin yola sıkı bir şekilde tutunmasını sağlayarak stabilite üzerinde güçlü bir etkisi olduğunu öğrendiklerinde şaşırabilirler.

Bir araç, viraj veya dönemeçten geçerken yanal ağırlık merkezi kayması,araç gövdesinin direksiyon yönünün tersine eğilmesine neden olabilir. Transfer edilen yük, lastikler tarafından sağlanan tutuşu geçerse, aracın arkası dönüşlerde sallanmaya başlayabilir. Bu, klasik bir stabilite kaybıdır.  

Bir müşteriyle araçlarının durumu hakkında görüşme yaparken, gittikçe sık görülmeye başlayan bu durumu fark edip etmediklerini sorun. Böyle bir durum fark etmişlerse, amortisörlerinin ve strut’larının değişmesi gerekebilir. Araştırmalar*, amortisörleri %50 oranında aşınmış olan ve çapı 40 metre olan bir göbekli kavşakta saatte 60 km hızla giden bir aracın, yeni amortisörlere sahip aynı araca kıyasla saatte 7 km daha yavaş gitmesi gerektiği aksi taktirde stabilite kaybı ve savrulma yaşayabileceğini göstermiştir.

Bir sürücü ne kadar yetenekli olursa olsun, suda kızaklama eylemi - saniyenin çok küçük bir kısmı için bile olsa - korkunç olabilir. Bu durum, yüksek hızda giderken çok ince bir su tabakası, aracın tekerlekleri ile yol yüzeyi arasındaki temas bölgesi arasına girdiğinde oluşur. Amortisörlerin ve strut’ların, lastiklerin sürüş yüzeyine tutunmasına yardımcı olduğu gerçeği doğrultusunda, bu tehlikeli sorunu ortadan kaldırmaya da yardımcı olabilir. Araştırma*, %50 aşınmış amortisörlerle donatılmış, yeni lastiklere sahip önden çekişli bir araç 6 mm'lik su tabakası üzerinde sabit hızda ilerlerken, yeni amortisörlerle donatılmış aynı araca kıyasla %10 daha düşük hızda suda kızaklama yaşayacaktır.

Endişe verici bir diğer durum, karşıdan gelen bir otomobilin farları yüzünden göz kamaşması veya geçici körlük yaşanması olabilir. Aşınmış amortisörlerin bu soruna neden olabileceğini öğrenmek müşterileri yine şaşırtabilir. Çünkü, aşınmış amortisörler, bir aracın sürüş yüksekliğini azaltabilir, farlardan çıkan ışık hüzmesini düşürebilir ve hem bu aracın sürücüsünü hem de yolun karşısından gelen aracın sürücüsünün sürüş sırasındaki görüşünü zayıflatır.